İSTANBUL (İGFA) – KOAH oluşumuna neden olan en değerli risk faktörü tütün ve tütün eserleridir. KOAH hastalarının yaklaşık yüzde 80’i sigara içen şahıslardır. Sigara, nargile, puro, pipo üzere eserler KOAH gelişimine neden olmaktadır. Son yıllarda bilhassa gençler ortasında kullanımı süratle yaygınlaşan elektronik sigarada çok önemli bir başka tehlikedir Gebelikte sigara içilmesi ise anne karnındaki bebek için de direkt risk oluşturmaktadır. Sigara içen annelerde erken doğum, bebeklerde düşük doğum yükü daha sıktır, ayrıyeten akciğer gelişimi olumsuz etkilenir ve akciğer enfeksiyonları daha sık görülür. Bu bebeklerin ileri yaşlarda beklenen akciğer işlevlerine ulaşmaları zorlaşmaktadır.
Pasif içicilik de çok önemli risk oluşturuyor!
Sigara sadece içeni değil tıpkı ortamda bulunan öbür insanları da riske atmaktadır. Sigara dumanı, ziyanlı gaz ve parçacıklar hava yollarında (bronşlarda) daralma, akciğer dokusunda harabiyet ve hava keseklerinde (alveollerde) genişleme üzere yapısal değişikliklere neden olmaktadır. Sigara içmeyenlerin, sigara içilen ortamdaki dumana maruz kalması ‘pasif sigara dumanı maruziyeti’ olarak tanımlanır. Pasif sigara dumanı maruziyeti olan şahıslarda KOAH gelişme riski artmaktadır. Bu nedenle tütün ve tütün eserleri içilen ortamlardan uzak durmak son derece kıymetlidir.
Duman, gaz ve toza maruz kalmak KOAH nedeni!
İç ortamdaki hava kirliliği KOAH için kıymetli bir risk faktörüdür. Meskenlerde ısınma ve pişirme gayesiyle kullanılan odun, kömür ve çalı, çırpı, bitki sapları, hayvan gübresi, tezek üzere organik yakıtlardan (biomass) çıkan duman ve ziyanlı parçacıklar, sigara içmeyenlerde görülen KOAH’dan büyük oranda sorumludur. Bilhassa düşük gelir seviyesine sahip toplumlarda biomass kullanımı çok yaygındır. Dünya genelinde yaklaşık 3 milyar kişi konutunda biomass ve kömür kullanmaktadır. Maden personelliği, metal personelliği, odun/kâğıt üretimi, çimento, tahıl, dokuma personelliği KOAH riskinin arttığı meslekler ortasındadır. Bu şahıslar sigara içmedikleri halde KOAH riski taşımaktadır. Ayrıyeten yapılan araştırmalarda; hava kirliğinin arttığı periyotlarda KOAH hastalarında akut alevlenme ve vefat oranlarının da arttığı gösterilmiştir.
Bu belirtilerle kendini gösteriyor!
Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Tülin Sevim “KOAH hastalarında en sık görülen belirtiler; nefes darlığı, öksürük ve balgamdır. Şikayetler sinsi bir halde başlar ve giderek şiddetlenir. Nefes darlığı; hastalığın erken devirlerinde yalnızca efor sırasında ortaya çıkmakta iken, hastalık ilerledikçe hastalar konuşurken bile nefes almakta zorlanmaya başlar, sık sık nefes darlığı atakları nedeniyle hastaneye yatmak zorunda kalırlar. Sigara içen bir bireyde bilhassa öksürük, balgam şikayeti varsa, nefes almakta zorlanıyorsa KOAH’dan şüphelenilmelidir” diyor. KOAH teşhisinde hastanın şikayetleri, risk faktörlerinin varlığı ve fizik muayene bulgularının değerli olduğunu belirten Doç. Dr. Sevim, kesin tanı için ‘Solunum İşlev Testi’ ve ‘Nefes Ölçüm Testi’ yapılması gerektiğini, bu testlerin hava yollarındaki daralmayı gösterdiğini söylüyor.
Tedavide bu kurallara uyulması şart!
KOAH ilerleyici ve kalıcı bir hastalık olsa da, son yıllarda teknoloji ve tıptaki gelişmeler sayesinde tedavi edilebilir bir hastalıktır. Tedavi ile KOAH hastalarının şikayetleri, akut atak sıklığı ve tartısı azalır, hastanın hayat kalitesi artar. Doç. Dr. Tülin Sevim “Tedavide en kıymetli adım, sigara, tütün eserleri ya da elektronik sigaranın bırakılmasıdır. Ayrıyeten hastalar sigara içilen ortamlarda bulunmamalı, hava kirliliğinin ağır olduğu yerlerde sokağa çıkılmamalıdır. Akciğer enfeksiyonlarından korunmak için grip ve zatürre (pnömoni) aşıları nizamlı olarak yapılmalıdır. KOAH’da teneffüs yollarını genişletmek ve hastanın şikayetlerini azaltmak için belirli aygıtların yardımıyla teneffüs yoluyla uygulanan nefes açıcı ilaçların yanlışsız ve nizamlı kullanılması çok kıymetlidir. İlaçlar dışında hastalığın ilerleyen periyotlarında meskende daima oksijen yahut teneffüs aygıtlarının kullanılması da gerekebilir. Bunların dışında, hastaların hekimlerinin önerdiği biçimde sistemli antrenman yapması, sağlıklı beslenmesi, akciğer rehabilitasyon programlarına katılması tedavinin kıymetli bir parçasıdır” diyor.