Türkiye ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ortasında imzalanan ekonomik işbirliği muahedesi 1 Eylül’de yürürlüğe giriyor. 10 yıllık bir süreçte Türkiye’de yaklaşık 100 bin şahsa iş imkânı yaratılması hedefleniyor. BAE yenilenebilir güç başta olmak üzere Türkiye’de finans ve teknoloji konusunda yatırımlar yapmayı planlıyor. Hürriyet’in sorularını yanıtlayan Birleşik Arap Emirlikleri Ankara Büyükelçisi Said Sani ez-Zahiri, mutabakatın bölge ülkelerine de büyük yararları olacağı görüşünde.
YENİ İŞ İMKÂNLARI YARATACAK
İmzalanan mutabakatta birinci adımları ne vakit göreceğiz?
İki ülke ortasında muahede imzalandı. Bu karşılıklı iş ve yatırımın önünü açacak bir mutabakat. Bu muahede birebir vakitte iki ülkede yeni iş imkanları yaratacak. Biz bu mutabakatla Türkiye’de 100 bin, BAE’de de 25 bin yeni iş yaratılmasını bekliyoruz. Bu 10 yıllık bir vakit diliminde gerçekleşecek. Muahede 1 Eylül’de yürürlüğe girecek. Birleşik Arap Emirlikleri ile Türkiye ortasındaki alakalarda yaşanan ilerleme iki ülke başkanlarının bilgece tavırlarının bir sonucudur. Liderliğin vizyonu, memleketler arası iştirakleri güçlendirmeyi ve sürdürülebilir endüstriyel, ekonomik ve toplumsal kalkınma için öncelikli dallarda yatırım fırsatları yaratmayı amaçlamaktadır. BAE, klasik ve pak güç, petrokimya, mineraller, savunma sanayi, ilaç ve besin alanlarında başkan bir ülke olarak kabul ediliyor. Önümüzdeki devirde ortak yatırımların gelişmesi ve çoğalması açısından bu öncelikli alanlarda Türkiye ile iş birliği büyük ve direkt kıymet taşıyor. Kapsamlı Ekonomik Paydaşlık Muahedesi, iki dost ülke ortasında çok sayıda stratejik projenin hayata geçirilmesine kıymetli bir dayanak sağlayacak.
Birleşik Arap Emirlikleri Ankara Büyükelçisi Said Sani ez-Zahiri, Hürriyet Gazetesi Ankara Temsilci Yardımcısı Gonca Şenay’ın sorularını yanıtladı.
ENERJİ ANA ODAĞIMIZ
Atılacak birinci adım nedir?
Heyetler ortasında toplantılar sürüyor. İki gün içinde bir sonuç alınmayacak, her şey vakitle olacak. Lakin mutabakatın yürürlüğe girmesiyle birlikte iki ülkeden iş adamları karşılıklı fırsatları görecek ve kıymetlendirecek. BAE öteki ülkelerle de muahedeler imzaladı. Örneğin Hindistan, Endonezya üzere ülkelerle. Bu muahede Türk eserlerinin dünyanın doğusuna gitmesini de sağlayacak. BAE için ise Türkiye’nin çabucak Avrupa’nın yanı başındaki pozisyonu çok yardımcı olacak.
Fırsatlar nedir Türkiye’de? Biraz detay verebilir misiniz?
Enerji ana odak noktamız. Fakat bilhassa yenilenebilir güç ve son derece kıymetli. Bu yıl BAE COP doruğuna mesken sahipliği yapıyor, bu iklim ve iklim değişikliği ile ilgili. Bu yaz yalnızca Türkiye değil tüm dünya çok sıcak bir yaz geçirdi. Global ısınma artık çok yüksek. Tüm ülkelerin bu mevzuda artık adım atması gerekiyor.
TECRÜBE PAYLAŞILACAK
Peki Türkiye’de atılacak adımlara gelirsek şayet, şirket satın almalar mı yapılacak, ortak yatırımlar mı? Bu hususta plan netleşti mi?
İki ülkenin de çok gelişmiş olduğu sanayi kolları, alanlar var. Bu işbirliğinin bölgeye çok katkıları olacak. Birlikte çalışabilmek son derece kıymetli. Uzmanlaşılan alanlarda deneyimin paylaşılacak olmasına çok kıymet veriyoruz.
Sadece güç değil yenilenebilir güçte işbirliğinin güçlü bir halde yolda olduğunu anlıyoruz. Nasıl adımlar atılacak?
Güneş, rüzgâr ve hidrojen var. BAE Memleketler arası Yenilenebilir Ajansı’na konut sahipliği yapıyor. Bizim esasen güneş gücü sistemleri ile ilgili öteki ülkelerde projelerimiz var. Afrika ülkelerinin bu projelere muhtaçlığı var. BAE bu mevzuda Türkiye’de aslında bir satın alma yaptı yenilenebilir alanında. Bu mevzuda hem ortak yatırımlar yapmayı hem de Türkiye’nin deneyiminden yararlanmayı hedefliyoruz.
Madencilik konusunda yatırımlarınız olacak mı?
Bu bahis daha evvel ele alındı. Lakin şu an aslında iklim değişikliği konusunda son derece kaygılı olduğumuz için artık odak noktamız yenilenebilir güç.
BAE’NİN KAPILARI AÇILDI
Yatırımlarınız ve işbirliği konusunda bir dağılım yapabilir misiniz?
Şu anda fırsatlar üzerinde çalışma kademesindeyiz. İki ülke açısından da kazan-kazan kademesine geçtikten sonra daha detaylı bakılır ve yenilenebilir güç konusu daha detaylı ele alınır. Bizim nükleer santrallerimiz de var BAE’de. Bunlardan pak güç üretilmesi konusunda deneyimimiz var. Bu mevzuyu da ele alıyoruz. Finans konusunda da işbirliği konusunu ele alıyoruz. Fintech hakkında konuşuyoruz. Bu yeni bir teknoloji finans alanında. Bu da çok değerli bizim için. Hidrojen teknolojileri konusunda da görüşmeler yapıyoruz. Burada iş imkanları yaratılacağı üzere Türk teknolojisine de BAE’nin kapıları açıldı. Bu yolla da BAE’de iş imkanları yaratılacak.
Said Sani ez- Zahiri
BÖLGEDE FIRSAT VE POTANSİYEL VAR
Bu işbirliğinin yalnızca ekonomik değil siyasi manada da tesirleri olmasını bekliyor musunuz?
Bu işbirliğinin, iki ülkenin birlikte iş yapmasının bölge açısından çok değerli getirileri olacağını düşünüyoruz. Yakın vakitte pandemi tüm ülkeleri, tüm ekonomileri etkiledi. Artık Rusya ve Ukrayna savaşının da tesirlerini görüyoruz. Münasebetiyle ben iş dünyası alanında işbirliklerinin iki ülke açısından stratejik olarak çok değerli olduğunu düşünüyorum. Türkiye G20 ülkelerinden biri, Birleşik Arap Emirlikleri de o denli. Ben iki güçlü iktisadın işbirliğinin bölgedeki ülkelere de yararları olacağını düşünüyorum.
Anlaşmanın bölgeye nasıl yararları olacak?
Bölge öncelikle çok fırsatlarla dolu. İşgücü var, teknoloji var. Artık bu bölgede kendi teknolojimizi düşünmenin vakti geldi. Çok muvaffakiyet öyküleri var. Pandemide ülkelerin hudutlarını nasıl kapattıklarını gördük. Artık bölgenin kendi kendini gözden geçirip, kendi teknolojisiyle yine inşa etmesi gerektiğini düşünüyorum. Bu yüzden iki ülkenin bir ortaya gelmesinin çok değerli olduğunu düşünüyorum.
HAYATIMIZIN YARISI KADINLAR
28 Ağustos’ta ülkenizde “Kadınlar Günü” kutlandı. Ne üzere adımlar atıldı, maksat nedir?
Kadınlar ailenin, milletin, hükümetin bir kesimi. Hayatımızın yarısı. Başkanımız bu bahse çok kıymet veriyor. Bayanların başkan olması için eğitimler, programlar yapılıyor. BAE’de bayanlar parlamentonun yüzde 46’sını oluşturuyor. Benim burada çalıştığım çalışanın yüzde 50’si de bayanlardan oluşuyor. Hükümetin stratejisine uygun olarak BAE’de bayanlar yüksek tahsilde bilim, teknoloji ve mühendislik üzere alanları benimsedi. Siyasi iştirak alanında, BAE, bayanların parlamentoda temsili açısından global olarak birinci sırada yer alıyor. Yürütme organındaki Bakanlar Kurulu’ndaki bakanların yaklaşık üçte biri bayandır ve bu dünyadaki en yüksek oranlardan biridir.