İSTANBUL (İGFA) – Gençlerin alkol ya da öbür hususlara yönelme sebeplerinin şahsî farklılıklara nazaran değişiklik gösterdiğini lisana getiren uzmanlar, genel olarak merak duygusu, arkadaş tesiri, akran baskısı, özenti, eğlenme emelli ve gerilimle başa çıkmak için alkole yönelme olduğunu, son yıllar ise toplumsal medyanın da tesirinin bulunduğunu söylüyor. Toplumsal medya ve öbür platformların, bilhassa Z jenerasyonu için bir hayat biçimi vitrini fonksiyonu gördüğünü ve hedonistik kıymetleri pekiştirdiğini vurgulayan Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. C. Onur Noyan, “Gençler ortasındaki hedonistik eğilimler sırf alkol kullanımıyla sonlu kalmıyor; alışveriş alışkanlıkları, hoşluk ve ferdî bakım gayretleri, markalı eser tercihleri ve yemek yeme alışkanlıkları üzere mevzularda da kendini gösteriyor.” dedi.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. C. Onur Noyan, gençlerin alkole başlama nedenlerini kıymetlendirerek, ailelere tekliflerde bulundu.
“GENÇLERDE ALKOLE YÖNELMEDE TOPLUMSAL MEDYA DA TESİRLİ OLMAYA BAŞLADI”
Prof. Dr. C. Onur Noyan, gençlerin alkol ya da öbür hususlara yönelme sebeplerinin ferdî farklılıklara nazaran değişiklik gösterdiğini lisana getirerek, “Ancak, genel olarak beş temel etkeni belirleyebiliriz: Merak duygusu, arkadaş tesiri, akran baskısı, özenti, eğlenme emelli ve gerilimle başa çıkmak için. Bu beş faktörün yanında son yıllardaki gelişmelerle toplumsal medya tesiri de yani bir etmen olarak kıymetlendirilebilir.” dedi.
“GENÇLERİN MERAKLARINI YANLIŞSIZ BİLGİLERLE TATMİN ETMEYİ HEDEFLİYORUZ”
Bağımlılık konusunda farkındalık yaratma çalışmalarında bilhassa üzerinde durulan noktanın, merak ve dehşet ortasındaki dengeyi sağlamak olduğuna vurgu yapan Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. C. Onur Noyan, “Ailelerin, okulların ve bu alanda faaliyet gösteren kurumların sağladığı bilgilerle gençlerin meraklarını gerçek bilgilerle tatmin etmeyi hedefliyoruz. Terazi metaforu ile düşünürsek, bir tarafta bilgi arayan meraklı bir genç, öbür tarafta gerçek bilgilerle donanmış ve yüksek farkındalığa sahip bir genç bulunmaktadır. Terazinin hangi tarafı daha ağır basıyorsa, genç o istikamette bir gelişim gösterecektir.” diye konuştu.
“ERİŞİM KOLAYLIĞI ALKOL KULLANIMININ ARTMASINA SEBEP OLABİLECEK FAKTÖRLERDEN”
Ergenlik periyodunda, beyin şimdi gelişimini tamamlamadığından, bilhassa ön beynin (mantıksal kararlarımızı yöneten bölüm) olgunlaşmadığını kaydeden Prof. Dr. C. Onur Noyan, “Bu durum, ergenlerin duygusal olarak daha hareketli ve riskli davranışlara açık olmalarına yol açar. Yenilik arayışı ve heyecan, bu devirde bilhassa yüksektir. Ümitsizlik, yalnızlık hissi, toplumsal dert, öz benlik algısının düşük olması, kimlik arayışı ve kendisine kümede yer edinme eforu üzere kişisel faktörler bağımlılığa yatkınlığı etkileyen temel ögelerdir. Erişim kolaylığı da bu periyotta alkol kullanımının artmasına sebep olabilecek faktörlerdendir. Rastgele bir hususun çarçabuk bulunabileceği ya da elde edileceğine yönelik algının o unsurun kullanım oranlarını arttırdığını daha evvelki yıllarda yapılan çalışmalardan biliyoruz. Bu sebeple alkol, tütün eserleri üzere yasal unsurlara erişime yönelik yaş kısıtlamalarının âlâ takip edilmemesi de kullanımın yaygınlaşmasına sebep olabilir.” Diye ikazlarda bulundu.
ALKOLE BAŞLAMA YAŞINDA LİSE PERİYODU DAHA RİSKLİ
“Alkol kullanmaya başlama yaşına yönelik çok net bir bilgimiz olmasa da lise devrinin bu açıdan daha riskli olduğunu söyleyebiliriz.” diyen Prof. Dr. C. Onur Noyan, “Elbette daha evvelki yaşlarda kullananlar olabileceği üzere daha sonraki yıllarda başlayanlarda olacaktır. TÜİK’in yaptığı öteki araştırmalara nazaran 2022 yılında 15-24 yaş aralığındaki bireylerde hiç alkol kullanmamış olma durumu yüzde 90’a yükselmiştir. Bu oran geçtiğimiz yıllarda 2019 (yüzde 84), 2016 (yüzde 85) iken 2022’de artış göstermiş olması değerlidir. Verilen eğitimlerin, farkındalık çalışmalarının, merak hissinin azalmasına sebep olan hayat üslubunun tesirli olduğunu düşünmekteyim.” dedi.
“SOSYAL MEDYA BİR ÖMÜR STİLİ VİTRİNİ FONKSİYONU GÖRÜYOR”
Yapılan anketlerdeki alkol kullanma sebeplerindeki değişimin de çok değerli olduğuna vurgu yapan Prof. Dr. C. Onur Noyan, şu bilgileri verdi:
“2010’da merak duygusu alkol kullanma nedenleri ortasında öndeyken 2022’de cümbüş hedefli alkol kullandığını belirten bireylerin artması dikkat caziptir. Cümbüş hedefli alkol kullanma oranları yıllar içerisinde artış göstermiştir. Bu artışta birden fazla etkenin kıymetli olduğunu değerlendiriyorum.
Özellikle Z nesli olarak isimlendirilen 15-24 yaş ortasındaki jenerasyonun doğumlarından itibaren teknolojik gelişmeler ve toplumsal medya ile çok sıkı bir bağda olmaları hayat şekli tercihleri ve davranış kalıplarını etkileyerek tesirli olmuştur. Toplumsal medyada, dizi/film platformlarında ve hatta bilgisayar oyunlarında alkol tüketimi olumlu bir halde tasvir edilmekte ve eğlenmek için alkolün gerekli olduğu iletisi verilmektedir.
“GENÇLER ORTASINDAKİ HEDONİSTİK EĞİLİMLER SIRF ALKOL KULLANIMIYLA SONLU DEĞİL”
Sosyal medya ve başka platformlar, bilhassa Z nesli için bir hayat stili vitrini fonksiyonu görmekte ve hedonistik pahaları pekiştirmektedir. Gençler ortasındaki hedonistik eğilimler sadece alkol kullanımıyla sonlu kalmıyor; alışveriş alışkanlıkları, hoşluk ve ferdî bakım eforları, markalı eser tercihleri ve yemek yeme alışkanlıkları üzere hususlarda da kendini gösteriyor. Bu materyalistik hedonizm, genç jenerasyonların günlük ömür seçimlerini etkileyen geniş bir etmen haline gelmiştir.”
“SOSYAL MEDYA TEK TİP BİREY MODELİNİN ORTAYA ÇIKMASINA SEBEP OLABİLİR”
Bu durumun kimi olumsuz tesirlerinin yanında olumlu tesirlerinin de olabildiğini kaydeden Prof. Dr. Noyan, “Alkol ve sigara kullanıma yönelik farkındalıklarının artması kullanım oranlarının düşmesine sebep olabilmekte ancak kullanma nedenleri de farklılaşıyor. Toplumsal medya tesiri ile görünür olma, tek tip birey modelinin ortaya çıkmasına sebep olabilir. Gençleri kendi içlerindeki kişisel yeteneklerini ve özelliklerini ön plana çıkartacak formda gelişimlerine değer vermeye teşvik etmek yararlı olacaktır.” diye kelamlarını tamamladı.